Begin maart ging in Gent onder de stadshal een actie door van ‘We are all ears’, een beweging die luisteren wil (her)waarderen in Vlaanderen. Een aantal bekende en minder bekende Vlamingen vraagt aandacht voor luisteren naar elkaar, omdat het ons kan verbinden en gelukkiger maken. Frédéric Cotman is al lang overtuigd van het belang en de kracht van luisteren. Voor Avansa begeleidt hij luistercafés.
Frédéric Cotman: “Tijdens de lockdowns in coronatijd maakten we met enkele trainers Verbindende Communicatie een collectief om dagelijks een online luisterplek te creëren voor iedereen die wilde praten over wat hen bezighield. Dit online luistercafé vindt nu nog altijd één keer per week plaats. Daarnaast willen we met Avansa Gent ook graag een luistercafé in 'real life' organiseren.”
Wat betekent luisteren voor jou?
Cotman: “Aanwezig zijn, nieuwsgierig zijn, openstaan voor de ervaring van de ander. Wat mij bezighoudt even opzij zetten en er zijn voor jou. In een luistercafé praat ik wellicht met iemand die ik niet ken. Dat kan het gemakkelijker maken om onbevangen en zonder oordeel te luisteren.”
Hoe verloopt een luistercafé?
Cotman: “We komen samen in groep en na de verwelkoming zitten we in groepjes van drie. Ieder krijgt een kwartier om te vertellen, de twee anderen gaan gewoon luisteren zonder tussen te komen. Ik geef vooraf een aantal tips mee die deze oefening tot een aangename ervaring kunnen maken.
Als verteller kan het in het begin vreemd zijn om te praten met iemand die niets terug zegt. Je vraagt je misschien af of die ander je verhaal wel interessant vindt. Maar dan besef je: ‘Het mag hier een kwartier lang over mij gaan, ik krijg alle ruimte en de twee anderen gaan gewoon luisteren. Ik mag die tijd nemen, het is een cadeau voor mezelf.’ Dat doet deugd.
Ook voor de luisteraar is het wat wennen. Gewoonlijk zijn onze gesprekken dialogen, want als luisteraar willen we graag onze betrokkenheid tonen en uiten. Maar het kan ook heel ontspannend zijn dat je niets terug hoeft te zeggen, dat je geen oplossing moet zoeken voor de ander of zorgen dat de ander zich beter voelt. Het kan een heel verrijkende ervaring zijn voor de spreker én de luisteraar.”
Als je er alleen in mijn gedachten mee bezig ben, maakt het je onrustig of blijf je erover piekeren. Door het te vertellen, krijgt het ruimte.
Het is dus niet alleen een luistercafé maar ook een praatcafé?
Cotman: “Het is allebei belangrijk. Vaak gebeurt het dat je, door wat langer te kunnen vertellen, tot een dieper inzicht komt. Waarom doet deze gebeurtenis zoveel met mij? Als ik er alleen in mijn gedachten mee bezig ben, maakt het mij onrustig of blijf ik erover piekeren. Door het te vertellen, krijgt het ruimte. En dan krijg je soms een ingeving: dit is wat ik ermee ga doen! En daar ben ik helemaal zelf op gekomen. Het zat klaar onder andere dingen die eerst nog gehoord moesten worden.”
Ben je door je ervaring met luistercafés ook anders gaan luisteren in het dagelijks leven?
Cotman: “Ja. Als iemand iets begint te vertellen, probeer ik vaak om daar ruimte aan te geven en mijn verhaal op te sparen. Soms schiet ik wel eens door en geef ik héél veel ruimte aan de ander, in de veronderstelling dat die daarna ook naar mij zal luisteren. Wat niet altijd gebeurt! (lacht) Ik wil daarom ook mijn eigen grenzen bewaken: hoe lang kan ik nog met mijn aandacht erbij zijn? En het is belangrijk om helder aan te geven dat ik zelf ook graag door de ander beluisterd wil worden.
In het gewone leven lopen gesprekken meestal vanzelf natuurlijk. Ik vertel iets, dat brengt iets teweeg bij jou, jij reageert en dat doet dan weer iets met mij. En voor je het weet hop je van het ene onderwerp naar het andere.
Als er iets moeilijks of vervelends gebeurd is tussen mij en een ander, spreken we soms af om elk om de beurt ons stuk van het verhaal te vertellen en ook om de beurt echt te luisteren naar de ander. Dan kunnen we vertellen wat ons zo geraakt heeft. We ervaren de dingen elk op onze manier en hebben er meestal geen idee van hoe het voor de ander is. Maar beide verhalen hebben bestaansrecht. Door te luisteren kunnen we elkaars mooie intenties weer zien en de verbinding weer ervaren.”
Als je je alleen voelt, kan het heel fijn zijn dat er mensen ‘getuige zijn’ van jouw leven.”
Voor wie is een luistercafé bedoeld?
Cotman: “Het kan echt een remedie zijn tegen eenzaamheid. Het kan ook zijn dat je de behoefte voelt aan een verdiepend gesprek, iets wat er in het dagelijks leven niet altijd van komt. Of je wilt jezelf oefenen in het goed luisteren naar de ander, beter leren begrijpen hoe communicatie werkt, ervaren wat echt luisteren eigenlijk is. Het is in elk geval altijd heel verrijkend om beide zijden te ervaren.”
Meer info over 'We are all ears': https://www.weareallears.be/
Zin om deel te nemen aan een online luistercafé?: https://www.verbindingvlaanderen.org/event-details/online-luistercafe
