In 2021 besloten het kerkbestuur van Zeveren en het stadsbestuur van Deinze om de Sint-Amanduskerk van Zeveren een nieuwe bestemming te geven als dorpshuis. Dit besluit leidde in 2022 tot de instap in het project "Toren-Breed. Samen kerken nieuw gebruiken", een samenwerking tussen de stad Deinze, de provincie Oost-Vlaanderen en Avansa regio Gent. In dit participatieve project betrekken we inwoners, verenigingen en organisaties uit Zeveren om samen een duurzame invulling van de kerk als dorpshuis te realiseren.
De eerste fase richtte zich op brainstormen en het verzamelen van ideeën. Inwoners van Zeveren kregen postkaarten waarop ze hun ideeën voor het dorpshuis konden schrijven en inleveren op verschillende locaties in het dorp. Tijdens het kermisweekend Zeveren Slunse en de Ronde van de dorpen in Zeveren wisselden inwoners volop ideeën uit. Deze momenten hielpen om de behoeften en wensen van de gemeenschap te verzamelen en te begrijpen.
De brainstormfase was een eerste stap in een breder en diepgaander traject van betrokkenheid en een groeiend engagement van inwoners. Zo vormde zich een trekkersgroep van ongeveer twintig enthousiaste inwoners om het traject naar de herbestemming te begeleiden. Deze groep van ambassadeurs zorgde ervoor dat zoveel mogelijk inwoners, verenigingen, organisaties en handelaars van Zeveren betrokken raakten.
Gedurende het gehele proces van transformatie van kerkgebouw tot dorpshuis gaven de inwoners en de trekkersgroep richting aan het project en zorgden ze voor de nodige afstemming en uitvoering van de plannen. Er werd nagedacht over het gebruik en de gebruikers voor het dorpshuis, het beheer ervan en er was al een eerste dialoog met de ontwerpers van het Dorpshuis die werden aangesteld door de stad.
Rond de kerk van Zeveren ligt een kerkhof. Bij veel herbestemmingen is dit een uitdagende kwestie: hoe omgaan met de begraafplaats rond een kerk als die een nieuw gebruik krijgt? In Zeveren leefde dit vraagstuk sterk. Al snel rijpten de geesten richting een vernieuwende visie. Meer openheid en transparantie creëren door de muur tussen het kerkhof en het dorpsplein open te breken vormde de insteek. Tegelijk werd meer groen aangelegd op het dorpsplein. De trekkersgroep schreef een visietekst over deze ruimtelijke ingrepen waarvoor het nadenken over de herbestemming van de kerk een hefboom was: een afscheiding die verbindt.
Erfgoed was, naast de ruimtelijke ingrepen rond het kerkgebouw, een ander thema dat snel naar boven kwam in het denken over het nieuwe gebruik van de kerk. Ook dit onderwerp werkte sterk verbindend: een programma op Erfgoeddag, fotopanelen op het kerkplein, samen nadenken over de collectie religieus erfgoed in het kerkgebouw.
Er ontstonden werkgroepen in het dorp die verbindende activiteiten uitwerkten. Bij de feestelijke opening van het vernieuwde dorpsplein ‘Zeveren klinkt’, kon je de versierde gewipte dorpsklinkers bekijken. De school en de zorgvoorziening gingen namelijk creatief aan de slag met de klinkers van het dorpsplein dat gedeeltelijk werd onthard.
Het transformatieproces van kerkgebouw tot dorpshuis is niet af. Er zijn wel al belangrijke puzzelstukken gelegd: erfgoed, gebruik en gebruikers, beheer, ontwerpstudies. Bovenal is er een dynamiek, betrokkenheid en engagement ontstaan om het dorpshuis te gebruiken als een gebouw voor en door het dorp, met respect voor de eigenheid van de kerk en het dorp.
